Sukcesja w spółkach z o.o.

W umowie spółki można np. wyłączyć dziedziczenie udziałów, co spowoduje, że nie wejdą one do spadku. Najczęściej spotykanym zapisem jest postanowienie, w myśl którego udziały nie są dziedziczone. Na skutek śmierci wspólnika następuje automatyczne umorzenie udziałów, spadkobiercom należy wówczas się wypłata ekwiwalentu w zamian za nieodziedziczone udziały.

Ekwiwalent wypłaca spółka, w umowie spółki musi być określone, w jakiej wysokości i kiedy ekwiwalent powinien zostać wypłacony. Nie można jednak dowolnie zaniżać jego wysokości ani zbytnio wydłużać w czasie momentu wypłaty. Spadkobiercy mogą zaskarżyć takie postanowienie, które będzie rażąco naruszać ich uprawnienia. Jeśli sąd w efekcie uchyli zapis w umowie spółki – spadkobiercy wejdą do spółki na zasadach ogólnych.

Ustalenie wysokości ekwiwalentu na poziomie wartości bilansowej udziałów traktuje się jako dopuszczalne, choć są też odmienne zdania. Może okazać się bowiem, że wartość bilansowa znacznie odbiega od wartości rynkowej (godziwej) udziałów. Spotykałem się także z zapisami, że ekwiwalent powinien stanowić równowartość wartości rynkowej (godziwej) udziałów.

W zależności od sposobu wyceny przyjętej wówczas przez biegłego, może się zdarzyć, że wartość rynkowa (godziwa) różni się od wartości bilansowej nawet o kilkaset procent. Zastanów się, skąd wziąć na to pieniądze i czy spółka przygotowana jest do tego, aby sprostać takiemu wyzwaniu bez narażania na szwank płynności firmy.

Warto osobno dokonać oceny skutków podatkowych wypłaty ekwiwalentu, w szczególności z punktu widzenia spadkobierców. W mojej ocenie przy wyłączeniu dziedziczenia udziałów następuje wyłączenie działania nie tylko księgi IV kodeksu cywilnego "Spadki", lecz także ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wówczas wypłata ekwiwalentu opodatkowana zostanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z ustawą o PIT. Spotyka się jednak inne interpretacje.

Osobnym rozwiązaniem jest wyłączenie dziedziczenia udziałów, która – mocą umowy spółki – przechodzą na imiennie wskazaną osobę, np. pozostałych wspólników. Tu także konieczna jest wypłata ekwiwalentu, przy czym płaci go osoba nabywająca udziały, a nie spółka. To ona musi dysponować kapitałem na pokrycie spłaty.

Poza wyłączeniem ksh dopuszcza także ograniczenie dziedziczenia udziałów. Umowa spółki wskazuje wówczas klucz, wg. którego następuje ocena, kto spośród spadkobierców ustawowych albo testamentowych dziedziczy albo nie dziedziczy udziałów.

Postanowienie umowy spółki ma pierwszeństwo przed testamentem oraz wiąże sąd w sytuacji podziału spadku. Nie umniejsza to obowiązkowi rozliczenia się: osoba, która odziedziczyła udziały ma obowiązek spłacić pozostałych spadkobierców – wypłata ekwiwalentu odbywa się na podobnych zasadach. Tu także konieczna jest indywidualna ocena skutków podatkowych przyjętego rozwiązania.

Sugerowanym często rozwiązaniem jest dyspozycja udziałami spółki w testamentach poszczególnych wspólników. Jest ono zalecane w sytuacji, kiedy wspólnicy mają do siebie nawzajem zaufanie – testament można bowiem zawsze zmienić, niezależnie od wzajemnych ustaleń. Metoda ta ma jednak wiele zalet od strony finansów – ustalenie wysokości spłaty jest znacznie bardziej elastyczne, łagodniej wygląda to od strony podatkowej.

Od przyjętego rozwiązania prawnego zależy plan finansowy, który musi mu towarzyszyć. Brak zabezpieczenia źródeł finansowania może spowodować, że regulacje prawne nie będą miały realnej mocy – nie będą mogły zostać faktycznie zrealizowane.

Autorzy:


Łukasz Martyniec – prawnik, prezes zarządu Wealth Management Group sp. z o.o













Maciej Lichoński – konsultant finansowo – ubezpieczeniowy AVIVA TU na Życie SA

P.S. Aby umówić pierwsze, wstępne spotkanie z prawnikiem (cała Polska)  prosimy o kontakt z Maciejem Lichońskim pod numerem tel.: 509-601-741. Istnieje możliwość spotkania w siedzibie Klienta.

• Serdecznie zapraszam wszystkich zainteresowanych
  2012-08-29 10:42 środa ~Katarzyna | [+] odpowiedz
  Pierwsza Otwarta Konferencja dla Przedsiębiorców Plan sukcesji w firmie i w rodzinie. Co stanie się z firmą, jeżeli w sposób nagły zabraknie właściciela lub wspólnika? Jakie to będzie miało ... czytaj dalej »
• Spółka z o.o. (1)
  2012-07-06 10:21 piątek ~Eugeniusz S. | [+] odpowiedz
  Mam spółkę z o.o. z 3 wspólnikami i czytam Pana teksty na ten temat i nijak nie mogę znaleźć zagrożenia przy mojej działalności (hodowla i sprzedaż warzyw i owoców). Jak umrę to wejdzie do spółki moja... czytaj dalej »
  Zobacz odpowiedzi (1)